Çin’in Tiencin kentinde düzenlenen ŞANGHAYA Beşlisi’nin dönüşümü niteliğinde olan ŞİÖ 25. Devlet Başkanları Konseyi Zirvesi, Avrasya’da çok taraflılık ve iş birliğini merkeze alan bir tartışma platformuna dönüştü. Açılış konuşmasını yapan Çin lideri Şi Cinping, örgütün kuruluşundan bu yana çok taraflılığı temel kılan yaklaşımını vurgulayarak, küresel düzenin adalet ve eşitlik ilkeleriyle şekillendirilmesi gerektiğini ifade etti.
Şi Cinping’in çağrısı Çinli lider, üye ülkeleri farklılıkları geride bırakıp birlikte çalışmaya davet ederken, küresel yönetişimin daha adil olması için çok kutuplu bir dünyanın savunulmasının önemini dile getirdi. Ekonomik işbirliğine vurgu yapan Şi, ŞİÖ ülkelerinin ticaretinin yaklaşık 2,3 milyar dolar seviyesine ulaştığını, yatırımların ise 84 milyar dolar olduğunu açıkladı. Ayrıca Şi, üyelere yönelik yeni finansal destekler önermiştir: 280 milyon dolarlık bağış ve 1,4 milyar dolarlık kredi sağlayacağı kaydedildi. Gelecek yıllarda ise 10 adet yeni Luban Atölyesi mesleki eğitim merkezi açılması ve 10 bin kişiye yönelik eğitim programları hedefleniyor.
İran’dan kriz yönetimi teklifi Zirve sırasında öne çıkan bir diğer tavır, İran Cumhurbaşkanı Mesud Pezeşkiyan’dan geldi. Pezeşkiyan, bölgesel krizlerin yönetimi için dışişleri bakanlarından oluşan bir kriz komitesi kurulmasını önerdi. Komisyonun, bir üyenin egemenliğine yönelik ihlallerde hemen toplanıp ihlal edilen üyenin yanında yer alması gerektiğini belirtti. Ayrıca Batı’nın tek taraflı yaptırımlarına karşı ulusal para birimleriyle ödeme ve dijital altyapılarla desteklenen çok taraflı para takas fonu oluşturulması çağrısında bulundu.
ŞİÖ’nün Avrasya’daki kapsamı Kökeni 1996’da Şanghay Beşlisi olarak atılan ŞİÖ, bugün 10 üye, 2 gözlemci ve 14 diyalog ortağı ile bölgesel arenada en geniş yapıya sahip örgütlerden biri konumunda. Üyeler arasında Çin, Rusya, Kazakistan, Kırgızistan, Tacikistan, Özbekistan, Hindistan, Pakistan, İran ve Belarus bulunuyor. Örgüt, Avrasya kıtasının %65’ini, dünya nüfusunun %40’ını ve küresel ekonominin %30’unu kapsayarak bölgesel ve küresel etkiyi pekiştirmektedir.
News
