Bruksizm, her yaşta görülebilen bir durum olup çoğu zaman fark edilmediğinden tedavi gerekliliği değişkenlik gösterebilir. Çocuklarda görülme oranı %10 ile %50 arasında değişirken yetişkinlerde %5 ile %90 arasına kadar değişebildiği belirtiliyor; çocuklarda genellikle bu durum büyümeyle birlikte gerileyebilir ve takip önemli kabul edilir.
Uyandığınızda sabahları çene ağrısı, baş ağrısı ve boyun ile yüz kaslarında gerginlik hissi bruksizmin sık karşılaşılan belirtilerindendir. Uzun süreli vakalarda çiğneme kaslarındaki büyüme yüz estetiğinde değişikliklere yol açabilir; kare yüz görünümü veya simetri bozuklukları görülebilir. Dişlerde aşınma, çatlaklar, hassasiyet ve dolgu kaplamalarda kırıklar da sıklıkla eşlik eder. Bazı hastalarda ise kulağa vuran ağrı, çınlama ve yemek yerken ağız açmada zorluk gibi yakınmalar da söz konusu olabilir.
Teşhis süreci, hastanın şikayetleri ve tıbbi öyküsüyle klinik muayene ile başlar. Gıcırdatma davranışı hastanın partnerinde uzun süreli rahatsızlığa yol açıyorsa bu da önemli bir kriter olabilir. Ancak bruksizmin kesin teşhisi için güvenilir sonuçlar veren yöntem, ses ve video kaydıyla birlikte polisomnografi (uyku testi) ve elektromiyografi (EMG) ölçümünün birlikte değerlendirilmesidir. Bu testler çiğneme kaslarının uyku sırasında ne kadar çalıştığını ve diş sıkma/ gıcırdatma hareketlerinin sıklığını ortaya koyar. Bu ileri tetkikler genelde özel merkezlerde uzman hekimlerce yapılır; maliyeti yüksek olduğundan çoğu durumda gerekliliği tartışılır ve uyku apnesi ihtimali olmadığında çoğunlukla zorunlu değildir.
Tedavi yaklaşımı her durumda gerekli değildir; ancak dişlerde aşınma, çene ekleminde ağrı veya çiğneme kaslarında ağrı gibi belirtiler şiddetli vakalarda tedavi planlı ve bireye özgü biçimde uygulanır. Eğer bruksizm stres kaynaklıysa psikolojik destek, gevşeme egzersizleri ve yaşam tarzı değişiklikleri faydalı olabilir. Uyku hijyeni açısından kafein, sigara ve alkol gibi uyarıcılardan uzak durmak, uykudan önceki saatlerde fiziksel aktiviteyi ve zihinsel uyarımı sınırlandırmak gerekir; uyku ortamının sessiz ve karanlık olması da destekler. Uyku apnesi vakalarında ilgili bir merkezde değerlendirme ve kulak burun boğaz uzmanıyla iş birliği uygulanabilir. Ayrıca diş kapanışında bozukluklar varsa ortodontik tedavi değerlendirilebilir; reflü durumunda diyet ve ilaç tedavileri bruksizmi azaltmada etkili olabilir. Diş sıkmayı tetikleyen ilaçlar kullanılıyorsa hekimle görüşülüp alternatiflerin denenmesi önerilir.
Bruksizmin neden olduğu çene kası ya da eklem ağrıları ile estetik kaygıları varsa fizik tedavi, kas gevşetici ilaçlar ya da gerektiğinde psikiyatrik/nörolojik etkilere sahip ilaçlar ve botoks enjeksiyonları destekleyici olabilir. Diş aşınması durumunda ise restoratif çözümler (dolgu/kaplama) uygulanıp sonrasında koruma amacıyla splint tedavisi başvurulur. Splint, gece takıldığında çene kaslarını gevşetmeye ve çene eklemine binen yükü azaltmaya yardımcı olan şeffaf bir apareydir. Bu cihaz, dişlerin birbirine sürtünmesini engelleyerek aşınmanın ilerlemesini önler.
İnternetten temin edilen standart plaklar yerine, kişiye özel olarak laboratuvarda hastanın ağız ölçüsüne göre hazırlanan splintler önerilir. Aksi halde faydanın aksine zarar doğurma ihtimali bulunmaktadır. Bu nedenle tedavi sürecinde diş hekimiyle yakın iş birliği şarttır.
News
